Cây kim ngân màu đỏ

70=CÂY KIM NGÂN MÀU ĐỎ

Cây kim ngân màu đỏ

Trong thung lũng nở hoa

Giống như cô giá nhỏ

Đang nở nụ cười hoa.

Vẻ say đắm thiết tha

Một con chim nhỏ ghé

Bên hoa để chuyện trò.

Cô giá tỉnh giấc hoa

Mặc áo len màu tráng

Cô chạy ra thung lũng

Cô đi dạo trong rừng.

Chàng Cô-dắc trẻ trung

Đến gặp cùng người đẹp

Chàng Cô-dắc mắt đen

Chàng hôn cô tha thiết

Họ bên nhau, sánh bước

Cùng đi dạo trong rừng

Cả hai cùng hạnh phúc.

Như hai con chim non

Đến bên cây kim ngân

Họ cùng nhau ngồi xuống

Trao nhau những nụ hôn.

Đấy có phải thiên đường

Mà hai người mong đợi?

Thiên đường ở trong tim

Trong nhà thờ của Chúa

Khi đôi mắt nhắm lại

Sẽ chẳng thấy thiên đường.

Tôi biết nói gì hơn

Khi nhìn vào thực tế

Chỉ mình tôi đau khổ

Còn cha đạo, người dân

Đâu việc gì đến họ.

[1849]

70= Зацвіла в долині

Зацвіла в долині

Червона калина,

Ніби засміялась

Дівчина-дитина.

Любо, любо стало,

Пташечка зраділа

І защебетала.

Почула дівчина,

І в білій свитині

З біленької хати

Вийшла погуляти

У гай на долину.

І вийшов до неї

З зеленого гаю

Козак молоденький;

Цілує, вітає,

І йдуть по долині

І йдучи співають.

Як діточок двоє,

Під тую калину

Прийшли, посідали

І поціловались.

Якого ж ми раю

У Бога благаєм?

Рай у серце лізе,

А ми в церкву лізем,

Заплющивши очі, —

Такого не хочем.

Сказав би я правду,

Та що з неї буде?

Самому завадить,

А попам та людям

Однаково буде.

[Перша половина 1849, Косарал]

  

71=DÙ Ở CHỐN THIÊN ĐƯỜNG

Dù ở trong những chốn thiên đường

Cũng không có cảnh đẹp nào hơn thế

Không có gì hạnh phúc thiêng liêng hơn

Đứa con nhỏ trong vòng tay người mẹ.

Đôi khi tôi bỗng chợt nhìn

Chiêm ngưỡng mẹ, và một nỗi buồn

Một nỗi buồn trong lòng tôi dâng ngập

Tôi thấy buồn và tôi thương xót

Đứng trước mẹ tôi cúi mình

Như trước Mẹ Maria thần thánh

Ôi Maria – Đức mẹ Đồng trinh

Người đã mang Chúa đến trần gian.

Và giờ đây tất cả dễ thương

Mẹ không ngủ hằng đêm

Mẹ canh từng giấc ngủ

Mẹ chờ ánh bình minh

Để sáng ra lại cúi xuống bên con:

“Ôi, con trai yêu của mẹ”

Mẹ cầu nguyện Chúa

Mẹ lo lắng cho con

Rồi mẹ bước ra đường

Như nữ hoàng bước trên đường phố

Trước những người không xa lạ

Mẹ khoe đứa con trai của mình

Đứa con của mẹ quí hơn tất cả

Và khi ai đó nhìn sang

Thấy không gì hạnh phúc hơn thế nữa

Mẹ bế trên tay bé Ivan

Và mẹ nghĩ rằng cả làng

Đang nhìn thằng con của mẹ

Còn gì kỳ diệu hơn thế nữa

Tất cả đều ở đứa con

Mẹ hạnh phúc vô cùng…

Năm tháng trôi qua

Những đứa con lớn cất bước đi xa

Đi về miền xuôi miền ngược

Kẻ lo làm ăn, kẻ đi trận mạc

Và mẹ lại một mình

Ngôi nhà lại trống trơn

Áo mẹ trên vai đã rách

Bếp lửa không còn tí tách

Rồi những đêm mùa đông

Mẹ không thể bước dậy khỏi giường

Nhưng tất cả nghĩ suy của mẹ

Đều hướng về con, mẹ cầu Chúa

Ban phước lành cho những đứa con.

Còn em

Là người mẹ chịu cực hình

Và em khóc lóc hằng đêm

Em đi từ trong làng ra đồng

Đứa con em đem che giấu

Kẻo con chim non hiểu thấu

Sẽ thì thầm:

“Cô gái mang tội lỗi của mình”.

Thật bất hạnh cho em!

Thế đâu rồi sắc đẹp ngày xanh

Vẻ đẹp làm người ta kinh ngạc

Dù chỉ một lần gặp mặt?

Tất cả đã trao hết cho con

Mẹ nhận về đau khổ

Và người mẹ một mình

Bước đi trong nhục nhã.

Ai ai cũng xa lánh em

Như người bệnh hủi bệnh phong

Còn đứa con của em bé nhỏ

Đâu thấu hiểu được cõi lòng

Và khi nó thì thầm

Khi đứa con em thỏ thẻ

Lời gọi Mẹ.

Lời vĩ đại và thiêng liêng!

Khi con lớn em sẽ kể với con

Về một thời thiếu nữ

Và con nhà địa chủ

Đã dối lừa em.

Và sẽ không lâu. Vì rằng

Thằng con của em sẽ lớn

Và nó sẽ theo nhập bọn

Với những kẻ hát rong.

Và nó sẽ bỏ lại em

Ở nhà trêu đùa với chó

Để mặc cho em nguyền rủa

Rằng tại sao đã sinh con

Tại sao đã khổ đau vất vả

Đã yêu quí nó hết mình.

Và em sẽ vẫn yêu cho đến một ngày nào

Ngày nào mà em hãy còn chưa chết

Giữa những con chó, giữa trời giá rét

Và ở một nơi nào đó bên bờ rào.

[1849]

71= У нашім раї на землі

У нашім раї на землі

Нічого кращого немає,

Як тая мати молодая

З своїм дитяточком малим.

Буває, іноді дивлюся,

Дивуюсь дивом, і печаль

Охватить душу; стане жаль

Мені її, і зажурюся,

І перед нею помолюся,

Мов перед образом святим

Тієї Матері святої,

Що в мир наш Бога принесла...

Тепер їй любо, любо жити.

Вона серед ночі встає,

І стереже добро своє,

І дожидає того світу,

Щоб знов на його надивитись,

Наговоритись. — Це моє!

Моє! — І дивиться на його,

І молиться за його Богу,

І йде на улицю гулять

Гордіше самої цариці.

Щоб людям, бачте, показать

Своє добро. — А подивіться!

Моє найкраще над всіми! —

І ненароком інший гляне.

Весела, рада, Боже мій!

Несе додому свого Йвана.

І їй здається, все село

Весь день дивилося на його,

Що тілько й дива там було,

А більше не було нічого.

Щасливая!..

Літа минають.

Потроху діти виростають,

І виросли, і розійшлись

На заробітки, в москалі.

І ти осталася, небого.

І не осталося нікого

З тобою дома. Наготи

Старої нічим одягти

І витопить зимою хату.

А ти нездужаєш і встати,

Щоб хоч огонь той розвести.

В холодній молишся оселі

За їх, за діточок.

А ти,

Великомученице! Села

Минаєш, плачучи, вночі.

І полем-степом ідучи,

Свого ти сина закриваєш.

Бо й пташка іноді пізнає

І защебече: —

Он байстря Несе покритка на базар.

Безталанная! Де ділась

Краса твоя тая,

Що всі люде дивувались?

Пропала, немає!

Все забрала дитиночка

І вигнала з хати,

І вийшла ти за царину,

З хреста ніби знята.

Старці тебе цураються,

Мов тії прокази.

А воно таке маленьке,

Воно ще й не лазить.

І коли-то воно буде

Гратись і промовить

Слово мамо. Великеє,

Найкращеє слово!

Ти зрадієш; і розкажеш

Дитині правдиво

Про панича лукавого,

І будеш щаслива.

Та не довго. Бо не дійде

До зросту дитина,

Піде собі сліпця водить,

А тебе покине

Калікою на розпутті,

Щоб собак дражнила,

Та ще й вилає. За те, бач,

Що на світ родила.

І за те ще, що так тяжко

Дитину любила.

І любитимеш, небого,

Поки не загинеш

Межи псами на морозі

Де-небудь під тином.

[Перша половина 1849, Косарал]