Thơ T. Shevchenko

43=NHỮNG CÂU HỎI

Những câu hỏi làm tôi kinh ngạc -

Làm gì đây? Từ đâu ta xuất phát?

Hay là đi nguyền rủa mọi người

Chỉ vô ích. Nhưng sống trên đời

Trong xiềng xích, lại ở nơi xa vắng

Giá mà tôi được như loài gặm nhấm

Tôi đủ sức để gặm những xích này

Sẽ gặm dần dần... Nhưng khốn nỗi thay

Những người thợ rèn chúng không phải thế

Và loại sắt này được tôi rất kỹ

Để gặm chúng. Đau khổ cho chúng tôi

Những kẻ tù đày, những kẻ mồ côi

Trên thảo nguyên miền Uran hun hút.

[1847]

43= Самому чудно. А де ж дітись?

Самому чудно. А де ж дітись?

Що діяти і що почать?

Людей і долю проклинать

Не варт, єй-богу. Як же жити

На чужині на самоті?

І що робити взаперті?

Якби кайдани перегризти,

То гриз потроху б. Так не ті,

Не ті їх ковалі кували,

Не так залізо гартували,

Щоб перегризти. Горе нам!

Невольникам і сиротам

В степу безкраїм за Уралом.

1847

44=TÔI NHÌN RA THẢO NGUYÊN

Tôi nhìn ra thảo nguyên

Và nhìn lên cánh đồng

Hỡi Thượng Đế độ lượng

Ngài cho tôi tự do khi đã già không?

Nếu được trở về nhà

Tôi sẽ về Ukraina

Về ngôi nhà cha mẹ

Người mái tóc bạc phơ.

Thì tôi sẽ nghỉ ngơi

Và cầu xin Thượng Đế

Nhưng mà tôi nghĩ

Ước mơ không thành hiện thực rồi.

Vô vọng trong cảnh tù đày mộng mị

Cuộc đời trôi. Tôi không biết thế nào

Bạn bè ơi, xin hãy chỉ

Chứ tôi đang đánh mất đầu!

[1848]

44= Ой гляну я, подивлюся

Ой гляну я, подивлюся
На той степ, на поле;
Чи не дасть бог милосердий
Хоть на старість волі.

Пішов би я в Україну,
Пішов би додому,
Там би мене привітали,
Зраділи б старому,

Там би я спочив хоч мало,
Молившися богу,
Там би я... Та шкода й гадки,
Не буде нічого.

Як же його у неволі
Жити без надії?
Навчіть мене, люде добрі,
А то одурію.

[Перша половина 1848, Орська кріпость]

  

45=XIN NGÀI ĐỪNG ĐEM CHO MỘT AI

Xin Ngài đừng đem cho một ai

Những gì Ngài đã ban cho tôi –

Ngày tháng trôi một cách uổng phí

Chẳng tự do ở chốn quê người.

Tôi muốn bước trên đồng cỏ

Muốn xua đi những nỗi buồn.

Nhưng có một điều tai họa

Người ta không thả đôi chân.

[1848]

45= Та не дай, господи, нікому

Та не дай, Господи, нікому,

Як мені тепер, старому,

У неволі пропадати,

Марне літа коротати.

Ой піду я степом-лугом

Та розважу свою тугу.

Не йди, кажуть, з ції хати

Не пускають погуляти.

[Друга  половина  1848, Косарал]

Nơi quê người

41=NƠI QUÊ NGƯỜI

Nơi quê người mặt trời không sưởi ấm

Còn ở quê nhà như đốt, như thiêu

Tôi bây giờ vô cùng sầu thảm

Khi nghĩ về quê mẹ thân yêu.

Tôi chẳng biết đến yêu thương ngọt ngào

Với mọi người tôi lảng tránh

Tôi lang thang, thầm thì cầu nguyện

Tôi nguyền rủa quân địa chủ, cường hào.

Giờ hiện lên trước mặt tôi

Cái cảnh tượng từ ngày xưa ngày xửa

Khi người ta đóng đinh Chúa

Nhưng giá bây giờ cũng bị đóng đinh thôi!

Lúc này đây tôi không hề hạnh phúc

Và có thể không hạnh phúc bao giờ

Khi mà trên quê hương Ukraina

Đồng bào tôi như sống trên đất khách.

Nhưng tôi chỉ mong điều khác:

Khi tôi chết đi

Đừng đóng quan tài bằng gỗ của người ta

Mà hãy mang cho tôi nắm đất

Một nắm đất

Lấy từ bờ sông Đnhép thiêng liêng

Chỉ thế thôi là tôi thỏa nỗi lòng

Ai muốn gì xin cứ đoán

Có ích gì đi làm Thượng đế kia phiền muộn

Khi không có của mình!

[1847]

41= Не гріє сонце на чужині

Не гріє сонце на чужині,
А дома надто вже пекло.
Мені невесело було
Й на нашій славній Україні.

Ніхто любив мене, вітав,
І я хилився ні до кого,
Блукав собі, молився богу
Та люте панство проклинав.

І згадував літа лихії,
Погані, давнії літа,
Тойді повісили Христа,
Й тепер не втік би син Марії!

Нігде не весело мені,
Та, мабуть, весело й не буде
І на Украйні, добрі люде;
Отже таки й на чужині.

Хотілося б... та й то для того,
Щоб не робили москалі
Труни із дерева чужого,
Або хоч крихотку землі
Із-за Дніпра мого святого
Святії вітри принесли,
Та й більш нічого. Так-то, люде,
Хотілося б... Та що й гадать...
Нащо вже й бога турбовать,
Коли по-нашому не буде.

[Друга половина 1847, Орська кріпость]

  

42=MỘT NGƯỜI NÀY

Một người này hỏi một người kia:

“Mẹ sinh ta trên đời làm chi vậy?

Vì Thiện, ác? Ta không đoán nổi

Ta ước mong chi? Sống để làm gì?

Không hiểu ra, rồi ta chết đi

Để công việc của đời ta từ giã.

Công việc gì đâu, con xin lạy Chúa

Có việc gì mà Người phán xét con?

Tốt nhất là con trẻ đừng lớn lên

Đừng giận Người, đấng thiêng liêng, thần thánh

Rằng sinh ra trong tù đày, giam hãm

Điều xấu hổ kia đem chia sẻ với Người.

[1847]

42= Один у другого питаєм…

Один у другого питаєм,

Нащо нас мати привела?

Чи для добра? Чи то для зла?

Нащо живем? Чого бажаєм?

І, не дознавшись, умираєм,

А покидаємо діла...

Які ж мене, мій Боже милий,

Діла осудять на землі?

Коли б ті діти не росли,

Тебе, святого, не гнівили,

Що у неволі народились

І стид на Тебе понесли.

1847

Thơ Shevchenko - Gửi N. N

39=GỬI N. N.

Mặt trời xuống, những ngọn đồi tối sẫm

Chim đã ngừng ca, cánh đồng im lặng

Tất cả đều đi về nghỉ trong nhà

Còn tôi lại nghĩ về Ukraina

Tôi thả ý nghĩ về với vườn anh đầo đỏ thắm

Hướng về Người tôi ước mơ, hi vọng

Tôi cảm thấy lòng mình thanh thản, nghỉ ngơi

Cánh đồng tối dần và cánh rừng, núi đồi

Và một ngôi sao lấp lánh giữa trời cao

Ôi ngôi sao! ánh sáng của tôi! - và nước mắt tuôn trào.

Ngươi có sáng trên trời  Ukraina không đấy

Những đôi mắt có đi tìm và tìm thấy

Ngôi sao trên trời hay họ đã quên

Nếu họ quên, xin để họ ngủ yên

Và về cuộc đời tôi xin đừng nghe thấy.

[1847]

39= N. N.

Сонце заходить, гори чорніють,
Пташечка тихне, поле німіє,
Радіють люде, що одпочинуть,
А я дивлюся... і серцем лину
В темний садочок на Україну.
Лину я, лину, думу гадаю,
І ніби серце одпочиває.
Чорніє поле, і гай, і гори,
На синє небо виходить зоря.
Ой зоре! зоре! — і сльози кануть.
Чи ти зійшла вже і на Украйні?
Чи очі карі тебе шукають
На небі синім? Чи забувають?
Коли забули, бодай заснули,
Про мою доленьку щоб і не чули.

[Друга половина 1847, Орська кріпость]

  

40=GỬI N. N (NGÀY ẤY TÔI LÊN MƯỜI BA TUỔI)

Ngày ấy tôi lên mười ba tuổi

Ngày ấy tôi chăn cừu ngoài bãi

Mặt trời khi đó thật rạng ngời

Mà có thể, do khi đó tôi vui

Vì điều gì không biết. Nhưng tất cả

Như cõi bồng lai ở trên trời…..

Đã nghe tiếng gọi bữa ăn chiều

Khi tôi ngập mình trong bãi cỏ

Trong lặng lẽ tôi cầu xin Chúa

Dù chỉ một lần nữa trong đời

Được hạnh phúc và được sướng vui

Tôi cứ ngỡ cả ruộng đồng, tất cả

Cả bầy cừu cũng thảy mừng vui

Mặt trời ấm – không phải lửa ngục rồi!

Nhưng mặt trời sưởi ấm chẳng được lâu

Chẳng được lâu linh nghiệm những lời cầu

Tất cả đều trôi qua mau

Thiên đường của tôi sụp đổ

Tôi nhìn quanh, giống như người ngái ngủ:

Ngôi làng tôi đã chuyển thành màu đen

Bầu trời xanh của Chúa vốn màu xanh

Cũng bỗng chốc trở thành u ám.

Tôi ngoảnh nhìn bầy cừu non

Bầy cừu non không phải của mình!

Tôi ngoái nhìn mái nhà tranh

Mái nhà tranh của tôi chẳng có!

Đức Chúa Trời chẳng cho tôi gì cả

Số phận của tôi cay đắng xót xa

Để những dòng nước mắt bỗng trào ra

Những dòng nước mắt chua chát

Một cô gái đi trên đường đã gặp

Khi nàng nghe tôi khóc

Đã đến gần âu yếm, vỗ về tôi

Nàng lau sạch dòng nước mắt

Và nàng ôm hôn tôi.

Để lần nữa mặt trời lại rạng ngời

Để lần nữa dường như tất cả

Cây sồi xanh, khu vườn, đồng cỏ

Lại trở thành của tôi.

Chúng tôi đùa vui, chúng tôi cùng cười

Rồi xua đàn cừu xuống hồ uống nước.

Hôm này nhớ lại. Ôi câu chuyện vặt

Một nỗi buồn dâng ngập giữa lòng tôi

Nếu không cho tôi cõi cực lạc trên trời

Thì cho được sống theo lòng thương của Chúa:

Cho tôi được cày đồng ruộng quê hương

Cho không mang tiếng là kẻ điên cuồng

Cho không biết cảnh sống nơi tù ngục

Không rủa nguyền Đức Chúa với người dân.

[1847]

40= Мені тринадцятий минало (N. N)

Мені тринадцятий минало.

Я пас ягнята за селом.

Чи то так сонечко сіяло,

Чи так мені чого було?

Мені так любо, любо стало,

Неначе в Бога......

Уже прокликали до паю,

А я собі у бур’яні

Молюся Богу... І не знаю,

Чого маленькому мені

Тойді так приязно молилось,

Чого так весело було.

Господнє небо, і село,

Ягня, здається, веселилось!

І сонце гріло, не пекло!

Та недовго сонце гріло,

Недовго молилось...

Запекло, почервоніло

І рай запалило.

Мов прокинувся, дивлюся:

Село почорніло,

Боже небо голубеє

І те помарніло.

Поглянув я на ягнята —

Не мої ягнята!

Обернувся я на хати —

Нема в мене хати!

Не дав мені Бог нічого!..

І хлинули сльози,

Тяжкі сльози!.. А дівчина

При самій дорозі

Недалеко коло мене

Плоскінь вибирала,

Та й почула, що я плачу.

Прийшла, привітала,

Утирала мої сльози

І поцілувала...

Неначе сонце засіяло,

Неначе все на світі стало

Моє... лани, гаї, сади!..

І ми, жартуючи, погнали

Чужі ягнята до води.

Бридня!.. А й досі, як згадаю,

То серце плаче та болить,

Чому Господь не дав дожить

Малого віку у тім раю.

Умер би, орючи на ниві,

Нічого б на світі не знав.

Не був би в світі юродивим.

Людей і [Бога] не прокляв!

[Друга половина 1847, Орська кріпость]